Bron: http://www.volkskrant.nl/binnenland/jsf-landt-op-vliegdeksch...
Dankzij een Nederlandse vanghaak uit Helmond is de JSF voor het eerst geland op een Amerikaans vliegdekschip. De succesvolle landing op de USS Nimitz is een nieuw hoogtepunt in Amerika’s grootste en duurste wapenproject ooit.
Door: Stieven Ramdharie 4 november 2014, 15:36
Met de vlucht van de twee testtoestellen heeft fabrikant Lockheed Martin nu aangetoond dat de F-35 Lightning II, zoals de JSF nu heet, ook kan opereren op Amerika’s elf vliegdekschepen. De fabrikant en het Pentagon kunnen het succesje goed gebruiken omdat de F-35 al jaren wordt geplaagd door technische problemen, vertragingen en kostenoverschrijdingen.
‘F-35C heeft zijn eerste deklanding achter de rug’, twitterde de Amerikaanse marine maandagavond trots toen de twee testtoestellen zonder problemen de kabel op de Nimitz hadden gepakt en tot stilstand waren gekomen. De landingshaak, bekabeling en luiken van de toestellen, allemaal gemaakt door Fokker, vormden niet het enige Nederlandse tintje aan de historische operatie voor de kust van San Diego. Een van de twee testpiloten, Theodore ‘Dutch’ Dyckman, had stom toevallig ook een Nederlandse achtergrond.
‘We zijn zeer trots’, zegt Michiel van der Maat (44), directeur van de defensietak van Fokker die al sinds 2005 bezig is met het ontwerpen van de landingshaak. De haak zorgt ervoor dat een toestel als de F-35, dat met een snelheid van 241 kilometer per uur het dek nadert, in twee seconden stilstaat. Tenminste, als de haak de kabel op het dek vastpakt. Van der Maat keek met zijn medewerkers van Fokker Landing Gear vanuit Helmond gespannen mee toen vlieger Tony Wilson rond elf uur ‘s avonds de derde van de vier kabels op het dek pakte. Het was een schot in de roos. ‘Dit was voor ons de kers op de taart, gezien ons jarenlange werk aan de haak.’
Toch vormde uitgerekend de simpele haak een van de grootste technische problemen van de F-35, met 320 miljard euro Amerika’s kostbaarste militaire aankoop. Het meest recente probleem: brand in een motor van een testvliegtuig in Florida. Hierdoor zag het Pentagon zich in de zomer genoodzaakt alle F-35’s aan de ketting te leggen.
‘Hij stond zelfs in de top 5′, zegt Van der Maat over het haakprobleem. Bizar, vooral omdat de Amerikaanse marine al decennialang rondvaart en oorlog voert met vliegdekschepen. Fokker, dat meer ervaring had met de landingssystemen van vliegtuigen zoals de F-16 en helikopters, kreeg indertijd de opdracht. Omdat negen landen zijn betrokken bij de ontwikkeling en bouw van de F-35, krijgen ook bedrijven uit de partnerlanden orders van Lockheed Martin en het Pentagon.
Nieuw ontwerp
Maar het eerste Fokker-ontwerp bleek niet te werken. De haak veerde omhoog bij de landing waardoor het de kabel niet kon pakken. Fokker was vervolgens drie jaar bezig met een nieuw ontwerp. ‘Het was niet onze schuld’, zegt Van der Maat. ‘De fout was te wijten aan een Amerikaans bedrijf dat ook bij het project was betrokken. We hebben er ontzettend veel last van gehad.’
Toch was het tot maandag niet helemaal zeker of de nieuwe haak wel zou werken. In 2012 was een aangepaste haak slechts vijf van de acht keer succesvol. Begin dit jaar twijfelde de hoogste F-35-baas van het Pentagon zelfs of de proef op zee wel kon doorgaan. ‘Het is geen raketwetenschap’, aldus luitenant-generaal Chris Bogdan gepikeerd over de techniek van de vanghaak.
Van der Maat: ‘Hij werkt nu fantastisch. Onze mensen hebben keihard gewerkt om dit tot een goed einde te brengen.’ De Nederlandse industrie verwacht zo’n acht miljard euro aan orders voor de F-35 binnen te halen. Alleen al de VS zijn van plan zo’n 2.400 toestellen te kopen. Van de marine-versie moeten 340 worden gekocht. Per stuk kosten deze zo’n 103 miljoen euro. Nederland heeft 37 luchtmachtversies van de F-35 gekocht.
De allereerste F-35’s moeten volgend jaar operationeel worden, bij het Amerikaanse marinierskorps. De luchtmacht mikt op 2016. De marine hoopt medio 2018 de eerste toestellen gereed te hebben.
