Bron: http://www.nu.nl/politiek/3387149/genoeg-alternatieven-dure-...
Nu wederom blijkt dat de Joint Strike Fighter van het Amerikaanse Lockheed-Martin veel duurder uit gaat pakken dan vooraf beraamd, groeit de lijst aan alternatieven voor het Amerikaanse toestel.
Sinds ‘de keuze’ door het ministerie van Defensie voor de JSF behoort de Saab Gripen NG tot de meest genoemde alternatieven in de Tweede Kamer. Is deze Zweedse straaljager wel een volwaardige vervanger? NU.nl zet een aantal opties op een rij.
De volgende eigenschappen maakten van de F-35 Lightning II -zoals de JSF eigenlijk heet- de winnaar van de aanbesteding voor de opvolging van de F-16:
Nadelen van de F-35 zijn, naast de onduidelijkheden van de prijs, de lage topsnelheid en de relatief kleine gevechtsradius. Hieronder grofweg de voor- en nadelen van de concurrentie.
Saab Gripen NG
Goedkoop is het sleutelwoord bij de Zweedse Gripen NG, ‘een ware multi-inzetbare straaljager, die aan alle eisen van de 21ste eeuw voldoet’, aldus Saab. Vooral de kosten na aanschaf zouden significant lager liggen dan die van de concurrenten.
De andere voordelen zijn het formaat (het toestel is significant kleiner dan de JSF) en de snelheid. De Gripen NG past eenvoudig in de huidige hangars van de Nederlandse luchtmacht, in tegenstelling tot bijvoorbeeld de Boeing Super Hornet. De NG heeft bovendien de hoogste topsnelheid. Het vliegbereik is nog niet bekend, mede omdat de Gripen NG nog wordt getest.
De nadelen van Gripen zijn het lage maximale startgewicht en het relatief kleine scala aan raketten en bommen die het toestel mee kan nemen. De F-35 kan een veel groter arsenaal meedragen. Hierbij moet worden aangetekend dat dit bij de F-35 ten koste gaat van de stealth-eigenschappen, omdat er in het geval van maximale bewapening, raketten en bommen buiten het interne bommenluik komen te hangen. De vraag is dus of dit voordeel van de F-35 in de praktijk daadwerkelijk een voordeel is. Conclusie: de Saab Gripen NG is een toestel met veel goede eigenschappen voor een relatief lage prijs. Hij komt echter niet van de plank, want de ontwikkelingsfase loopt nog.
Eurofighter Typhoon
De Eurofighter Typhoon komt voort uit een Europees samenwerkingsverband en wordt onder meer gebruikt door de Britse, Duitse en Italiaanse luchtmacht. Het toestel is befaamd om de wendbaarheid, waardoor het een topfavoriet is om luchtgevechten te winnen.
Een Amerikaanse luchtmachtgeneraal tekende in 2004 aan dat hij in alle Amerikaanse jets heeft gevlogen, maar dat “er niet één zo goed was als de Eurofighter”.
De Typhoon is snel, kan veel wapens meebrengen, is geschikt voor zowel luchtgevechten als grondaanvallen en is inmiddels een beproefde straaljager. Het vliegtuig heeft echter ook een eigenschap gemeen met de F-35; de kosten. De Typhoon is duur in aanschaf én in onderhoud, vooral in vergelijking met de Saab Gripen. Hij is wel goedkoper in gebruik dan de F-35. Conclusie: de Eurofighter Typhoon is een toestel met uitstekende eigenschappen, voor een stevige prijs. Hij kan wel direct in productie genomen worden.
De Grippen NG en Typhoon vergeleken met de F-35:
| Toestel | F-35 Joint Strike Fighter | Saab Gripen NG | Eurofighter Typhoon |
|---|---|---|---|
| Gevechtsradius | 1.080 km | Onbekend | 1.389 km |
| Maximaal startgewicht | 31,800 kg | 16,500 kg | 23,500 kg |
| Maximale snelheid | 1.930 km per uur | 2.472 km per uur | 2.124 km per uur |
| Vliegplafond | 18,2 km | 16,5 km | 16,7 km |
| Lengte x breedte | 15,6 bij 10,7 m. | 14,1 bij 8,4 m. | 15,9 bij 10,9 m. |
| Aantal motoren | 1 | 1 | 2 |
| Aantal inzittenden | 1 | 1 | 1 |
| Eerste vlucht | December 2006 | Mei 2008 | Maart 1994 |
| Prijs per stuk | 81.780.000 in 2017 | Omstreeks 60 miljoen | Omstreeks 75 miljoen |
Boeing F/A-18 Super Hornet
De Super Hornet is van alle kandidaten het meest beproefde recept. Feitelijk stamt het toestel uit het begin van de jaren tachtig. De Super Hornet is een doorontwikkeling van de ‘gewone’ Hornet, een toestel dat door de Amerikaanse luchtmacht vooral wordt gebruikt op vliegdekschepen.
De Super Hornet kan veel wapentuig vervoeren en heeft twee motoren, wat het toestel veiliger maakt. Defensie zette in 2008 om die reden echter al een streep door de Super Hornet, omdat twee motoren de onderhoudskosten hoger doen uitkomen. Absolute nadelen van de Super Hornet zijn de lage snelheid en de beperkte gevechtsradius. Ook is het toestel te breed voor Nederlandse hangars en stamt het ontwerp uit de jaren zeventig.
Boeing stelt echter dat het de Super Hornet een ‘bewezen straaljager is, in tegenstelling tot het papieren vliegtuig dat de F-35 nu is’. Met een stukprijs van 40 miljoen euro is de Super Hornet in ieder geval een stuk goedkoper in aanschaf. Boeing stelt daarnaast dat het toestel de helt goedkoper is in gebruik. Conclusie: De Boeing Super Hornet is een toestel met redelijke eigenschappen, direct in productie te nemen en voor een lage prijs.
Dassault Rafale
De Franse Dassault Rafale is in dit vergelijk een beetje de vreemde eend in de bijt, maar is wel degelijk een goed alternatief voor de Joint Strike Fighter. De Rafale is een modern toestel, dat zich reeds bewezen heeft boven bijvoorbeeld Afghanistan en Libië.
Wat betreft snelheid, gevechtsbereik, vliegplafond en maximaal startgewicht doet de Rafale niet of nauwelijks onder voor zijn concurrenten. Het feit dat het toestel nauwelijks uitgerust kan worden met standaard NAVO-bewapening is een groot nadeel. Hierdoor zou de Nederlandse Luchtmacht grotendeels afhankelijk zijn van Franse wapenleveranciers.
De aanschafprijs en de kosten van het gebruik van de Rafale liggen beduidend lager dan die van de JSF en de Eurofighter Typhoon. Conclusie: De Dassault Rafale is een toestel met erg goede eigenschappen, ook direct te produceren en voor een relatief lage prijs.
De Super Hornet en de Rafale vergeleken met de F-35:
| Toestel | F-35 Joint Strike Fighter | Super Hornet | Daussault Rafale |
|---|---|---|---|
| Gevechtsradius | 1.080 km | 722 km | 1.852 km |
| Maximaal startgewicht | 31,800 kg | 29,937 kg | 24,500 kg |
| Maximale snelheid | 1.930 km per uur | 1,915 km per uur | 2.130 km per uur |
| Vliegplafond | 18,2 km | 15 km | 16,8 km |
| Lengte x breedte | 15,6 bij 10,7 m. | 18,3 bij 13,6 m. | 15,2 bij 10,8 m. |
| Aantal motoren | 1 | 2 | 2 |
| Aantal inzittenden | 1 | 2 | 1 of 2 |
| Eerste vlucht | December 2006 | November 1995 | Juli 1986 |
| Prijs per stuk | 81.780.000 in 2017 | 52.250.000 | 64,000,000 |
Gerelateerde artikelen
-
Lockheed levert 36 F-35’s af in 2014
-
Aanschaf 8 F-35’s stimulans werkgelegenheid
-
Derde Nederlandse F-35-vlieger voor luchtmacht
-
F-35’s vooral in het zuiden VS
-
F-35: vliegende computer
-
F-35 vliegt weer, maar niet op Farnborough
-
Nieuwe orders F-35 voor Nederlandse bedrijven
-
”Nederland laat F-35’s bouwen in Italië”
-
Boegbeeld baant weg voor orders F-35
