Gejuich in Hoogerheide. Na jarenlang gesteggel over een nieuw gevechtsvliegtuig dat de F-16 moet vervangen, besluit het kabinet voor ruim vier miljard euro Joint Strike Fighters te kopen. Werk voor jaren in het verschiet bij Fokker Elmo.
Alleen zwaar gecontroleerd en met allerlei restricties mag je er binnen. De enorme hallen van Fokker Elmo in Hoogerheide. Daar liggen kilometers kabels op een soort punniktafels: allemaal draadjes tussen stalen pinnen. Vooral vrouwen in blauwe stofjassen maken er uiteindelijk een dikke sliert van die als zenuwstelsel fungeert in het modernste gevechtsvliegtuig ter wereld: de F-35 van het Amerikaanse Lockheed Martin, ofwel de Joint Strike Fighter.
Nederland heeft al twee van die vliegtuigen, waarmee wordt proefgevlogen in de Verenigde Staten. In principe komen daar de komende jaren nog minstens 35 exemplaren bij ter vervanging van de vrijwel versleten F-16’s waarmee onze luchtmacht al ruim dertig jaar vliegt.
Wat weinig mensen weten is dat Fokker Elmo de complete elektrische bekabeling voor de JSF heeft ontwikkeld. Dat al voor meer dan honderd van die ultramoderne straaljagers kabels in Hoogerheide zijn geproduceerd. En dat elders al dertig van die F-35’s vliegen met elk ongeveer veertig kilometer kabel uit Nederland.
“Daar zijn we dus met z’n allen hier verschrikkelijk trots op”, zegt Adriaan Leyte. Een nu 48-jarige oud-basketballer, ooit begonnen als uitzendkracht bij Fokker Elmo, tegenwoordig directeur marketing en sales. Hij leidt ons rond op een bedrijf waar de sfeer er sinds het kabinetsbesluit alleen maar beter op is geworden. Want meer dan zevenhonderd mensen en hun gezinnen volgen de zware politieke discussies over het al dan niet aanschaffen van de JSF al meer dan tien jaar met ingehouden adem, soms ook met woede. Wel, niet, wel niet, tegenstrijdige rapportages, andere concurrenten in beeld, nieuwe regeringen. En ondertussen hoop je als betrokken medewerker van Fokker Elmo gewoon op werk.
De aanschaf van JSF’s betekent niet alleen productie van kabelbomen, maar ook onderhoudsopdrachten voor de komende, pakweg, dertig jaar. Zoals het ook is gegaan met de F-16 die met Elmo-materiaal vliegt en waarvan Defensie er nu nog 68 heeft. “Bedenk wel dat er 4.500 F-16’s van de band zijn gerold en dat wij de bekabeling hebben gedaan van álle F-16’s die in Europa vliegen. Die straaljager moet overal een keer vervangen worden. Je hoeft geen rocketscientist te zijn, om te snappen hoe het werkt. Daarom is Fokker Technologies begin deze eeuw in de JSF gestapt en heeft het miljoenen in de ontwikkeling van die F-35 gestoken. Dat levert ons tien miljard euro aan productieopdrachten op. Maar als deze Nederlandse order van de JSF niet zou doorgaan, hangt binnen tien minuten het hoofdkantoor Fort Worth Texas aan de lijn en laten ze ons produceren in onze fabriek in Turkije, een land dat wél JSF’s bestelt. Zo gaat dat. Ook al hebben we tot nu toe zo ons best voor ze gedaan, deal is deal, dan zijn ze keihard”, zo illustreert Adriaan Leyte hoe gevoelig de kwestie lag en ligt.
Fokker Elmo is wereldwijd de tweede op deze markt, maar dus zeker niet de enige leverancier van Lockheed Martin dat momenteel met tal van landen onderhandelt over verkoop van de F-35. “Voor wat hoort wat, zo gaat dat in deze business.”
Voorlopig ligt Fokker Elmo mijlenver voor op de concurrentie als het gaat om de JSF-bekabeling. De patenten liggen in Hoogerheide, de productie vooralsnog ook. “Lockheed had zelf een kabelfabriek in Mexico, maar ze weten dat wij het beter kunnen. Toen ze zagen hoe wij in Hoogerheide de ontwikkeling voor Airbussen en Boeing in no-time regelden, waren ze flabbergasted. Vanwege die prestatie werden wij in 2002 kandidaat voor de ontwikkeling van kabelbomen voor JSF’s en hebben we de productie binnengehaald.”
De ontwikkeling en de productie van het prototype kabelboom voor de JSF had een contractwaarde van honderd miljoen euro. Met het stijgende aantal bestellingen bij Lockheed Martin komt daar nu voor enkele honderden miljoenen aan opdrachten bij. Een bedrijf als Fokker Elmo is er dus veel aan gelegen de Amerikanen te vriend te houden. Leyte is dan ook regelmatig in Texas te vinden. Daar volgden ze de perikelen rondom de aanschaf van de F-35’s op de voet. Veel wil de directeur marketing en sales daar niet over kwijt.
Wél over het belang van deze orders voor de Nederlandse vliegtuigindustrie. “Landen als Rusland en China hebben ook vliegtuigambities en overheden die bereid zijn er veel geld in te steken. Die moet je vóór blijven. De JSF-opdracht betekent alleen voor Fokker Technologies de komende dertig jaar tien miljard aan productieorders en nog eens twintig miljard aan potentieel onderhoudswerk. Want Fokker maakt niet alleen bekabelingssystemen, maar ook motoronderdelen, vleugeldeuren, vanghaken en meer. Deze order bezorgt de BV Nederland een enorme return. We hebben het over een Nederlandse vliegtuigindustrie waarin direct ongeveer elfhonderd hoogopgeleide en gespecialiseerde vakmensen en indirect nog eens elfhonderd mensen werk hebben aan die JSF’s.”
(bron: BN De Stem / Brabants Dagblad)
Gerelateerde artikelen
-
Lockheed levert 36 F-35’s af in 2014
-
Aanschaf 8 F-35’s stimulans werkgelegenheid
-
Derde Nederlandse F-35-vlieger voor luchtmacht
-
F-35’s vooral in het zuiden VS
-
F-35: vliegende computer
-
F-35 vliegt weer, maar niet op Farnborough
-
Nieuwe orders F-35 voor Nederlandse bedrijven
-
”Nederland laat F-35’s bouwen in Italië”
-
Boegbeeld baant weg voor orders F-35
